01.09.2022 Tarihli EPDK Bilgi Notu

DUYURU
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu (Kanun)’nun 14 üncü maddesi kapsamında
‘Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’ (Yönetmelik) 12/05/2019 tarihli
ve 30772 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bahse konu düzenleme sonrasında kamuoyuna bilgi verme ve mevzuatın
uygulanmasına katkı sağlama amacıyla hazırlanan 27/06/2019 tarihli ‘Duyuru’da ‘lisanssız
üretimin esasen tüketime özgüleşmiş üretim haline gelmesi amaçlanmıştır’ ifadesine yer
verilerek, farklı ölçüm noktasındaki kurulumlardan ziyade üretimle tüketimin aynı ölçüm
noktasında yer aldığı üretim tesisi kurulumlarına imkan sağlayan bu Yönetmeliğin tüketim
ihtiyaçlarına yönelik kurulması gerekliliği hatırlatılmıştır.
Benzer şekilde 2020 yılı sonunda yapılan Kanun değişikliği ile farklı ölçüm noktasında
üretim tesisi kurulmasına imkan tanıyan ve kamuoyunda ‘5.1.h’ olarak ifade edilen 6446 sayılı
Elektrik Piyasası Kanunu’nun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine ilişkin gerekçe
metninde;
“…lisanssız elektrik üretimi ile tüketicilerin kendi ihtiyacını üretmesi amaçlanmaktadır. Bu
minvalde elektriğe ihtiyacı yüksek olan abonelerin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücü
ile sınırlı olmak kaydı ile mevcut mevzuatta yer alan üretim tesisi üst sınırından istisna olarak
üretim tesisi kurabilmesi ve bu tip tesislerde anlık olarak ihtiyaç fazlası oluşması halinde
bunu sisteme verebilmesinin sağlanması amaçlanmaktadır.”
ifadesine yer verilerek, 2019 sonrasında yeni anlayışa göre yeniden hazırlanan lisanssız üretim
mevzuatının eski alışkanlıkların aksine tüketim ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik bir
düzenleme olduğu vurgulanmıştır.
Özellikle son zamanlarda kamuoyunun her kesimi tarafından yorum getirilmeye
çalışılan ve bazı kesimlerce ihtiyaç fazlası enerjinin satışının kaldırıldığı gibi anlaşılan mevzuat
başta olmak üzere, lisanssız üretim mevzuatında yapılan değişiklikleri de içerecek şekilde
11/08/2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan düzenlemeler hakkında uygulama birliğinin
sağlanmasına katkı sunmak ve muhtemel mağduriyetlerin önlenmesi amacıyla aşağıda yer alan
hususların tüm paydaşlara ve yatırım yapmak isteyen tüketicilerimize hatırlatılmasında fayda
görülmektedir.
Ayrıca belirtmek gerekir ki aşağıda yer alan ifade ve açıklamalar sürece ilişkin
bilgi verme amaçlı olup, uygulamada tereddüde düşülmesi halinde Kurum görüşüne
başvurulmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.
Yapılan mevzuat değişikliklerine ilişkin olarak:
A. Mevcut üretim tesislerinin farklı tüketim tesisleri ile ilişkilendirilmesi:
Yönetmelik kapsamında bugüne kadar büyük bir çoğunluğu çatı uygulamalı gerçekleştirilen ve
tüketim tesisiyle aynı ölçüm noktasında yer alan üretim tesisleriyle, mevcuttaki tüketim tesisi
değişmemek kaydıyla ilgili kişilerce herhangi bir kurulu güç ve dağıtım bölgesi sınırı
olmaksızın, kendilerine ait aynı tarife grubundaki tüketim tesisleri ilişkilendirilebilecektir.
Ancak Yönetmeliğin 28 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer aldığı üzere, OSB dağıtım lisans
bölgesi içindeki üretim tesisleri, ancak yine OSB dağıtım lisans bölgesi içindeki aynı kişiye ait
tüketim tesisleri ile ilişkilendirilebilir. İlaveten, 12/05/2019 tarihinden sonra süreçleri
başlatılan, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı bütün üretim tesisleri aylık mahsuplaşmaya
tabi olup, farklı ölçüm noktasındaki kurulumlara ilişkin hükümleri düzenleyen 30 uncu
maddenin altıncı fıkrasında yer aldığı üzere, üretim tesis veya tesisleriyle ilişkilendirilen bütün
tüketim tesislerinin aynı tarife grubunda yer alması zorunludur. Aynı tarife grubunda olmak
koşuluyla farklı bağlantı seviyesindeki (AG-OG) tüketim tesislerinin ilişkilendirilmesinde ise
herhangi bir engel bulunmamaktadır. Mülga Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine
İlişkin Yönetmelik kapsamında kurulumları gerçekleştirilen ve tesislerin ihtiyaç fazlası enerjisi
$cent/kWh cinsinden satın alınan üretim tesisleriyle ilişkilendirilen tüketim tesislerinin farklı
abone gruplarında olması halinde Yönetmeliğin 28 inci maddesinin üçüncü fıkrasında yer aldığı
üzere yapılan üretimin öncelikle tarifesi yüksek olan tüketim noktalarında tüketildiği kabul
edilerek mahsuplaşma işlemleri tesis edilmektedir.
B. Başka bölgede üretim tesisi kurulması:
Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca üretim tesisiyle tüketim
tesisinin aynı dağıtım bölgesi (aynı görevli tedarik bölgesi) sınırları içerisinde olma şartı, belirli
istisnalar dışında kaldırılmıştır. Buna göre;
 Kişiler (Aynı gerçek ya da tüzel kişi), aynı abone grubunda ve herhangi bir dağıtım
bölgesinde yer alan tüketim tesis veya tesislerinin ihtiyacını karşılamak üzere, tamamı
aynı görevli tedarik bölgesi sınırları içinde olmak kaydıyla, üretim tesis veya
tesisleri kurabileceklerdir. Başka bir ifadeyle birden fazla üretim tesisi kurulmak
istenmesi halinde, üretim tesislerinin tek bir görevli tedarik bölgesi sınırları içerisinde
olması gerekmektedir. Organize Sanayi Bölgesi katılımcıları dahil olmak üzere, hali
hazırda tüketim tesisiyle aynı ya da farklı ölçüm noktasında üretim tesisi olan kişiler,
tüketim ihtiyacını karşılamak amacıyla yeni üretim tesis veya tesisleri kurmak istemesi
halinde, yine aynı görevli tedarik şirketi sınırları içerisinde kurulum
gerçekleştirebilecektir. Yapılacak mahsuplaşma sonunda tüketimin üretimden büyük
olması halinde, ilişkili tüketim tesislerine ait faturalar aşağıdaki örnekte yer aldığı üzere
oluşturulmalıdır.

 Son değişikler kapsamında Yönetmelik kapsamında pek çok kurulum yapması beklenen
organize sanayi bölgesi katılımcıları açısından durumu özetlemek gerekirse;
 OSB içerisinde kurulu lisanssız üretim tesisleri, OSB dışındaki tüketim tesisleri
ile ilişkilendirilememektedir.
 OSB içerisinde lisanssız üretim tesisi olan ancak OSB dışında kurulum yapmak
isteyen kişiler, ancak aynı görevli tedarik bölgesi sınırları içerisinde yatırım
yapabilecektir.
 OSB içerisinde lisanssız üretim tesisi olmayan kişiler, istedikleri görevli tedarik
şirketi bölgesinde üretim tesis veya tesisleri kurabilecektir.
 Üretim ve tüketim tesisinin farklı dağıtım bölgesinde olması halinde, mahsuplaşma
işlemleri üretim tesis veya tesislerinin bulunduğu yerdeki görevli tedarik şirketi
marifetiyle yürütülmesi gerekmektedir.
C. 5.1.ç kapsamındaki uygulamalar:
Mülga Yönetmelik kapsamında kurulumları gerçekleştirilen ve Yönetmeliğin Geçici 1 inci ve
4 üncü maddeleri kapsamında aylık mahsuplaşmaya geçiş sağlayan 5 inci maddenin birinci
fıkrasının (ç) bendi kapsamındaki tüketim tesisleri için kurulu güç artışı yapılabilmesi imkanı
sağlanmıştır. Bununla birlikte 5 inci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi kapsamında aylık
mahsuplaşmaya tabi üretim tesisi barındıran tüketim tesisleri için farklı ölçüm noktasında da
üretim tesisi kurulabilmesine yönelik düzenleme yapılmıştır. Ancak ilgili tüketim tesisi için
kurulabilecek toplam üretim tesisi gücü 5 inci maddenin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca
belirlenen gücü aşmamalıdır.
D. Lisanslı veya lisanssız kojenerasyon sistemi olan işletmeler için lisanssız üretim tesisi
kurulması:
Özellikle elektriğin yanı sıra ısı ihtiyacı da olan kişilerce tercih edilen, lisanslı veya lisanssız
kojenerasyon sistemi olan işletmeler için mahsuplaşma işlemlerinin sağlıklı yürütülebilmesi
için mevcut tesisten farklı bir ölçüm noktasında üretim tesisi kurulabilmesine imkan
tanınmıştır.
Lisanssız kojenerasyon sistemiyle birlikte kurulacak üretim tesisleri saatlik mahsuplaşmaya
tabi olacak ve yapılacak saatlik mahsuplaşma sonunda sisteme enerji verilmesi halinde 5346
sayılı YEK Kanunu’nun I sayılı cetvelinde yer aldığı üzere 10/5/2019 tarihinden itibaren
bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu almaya hak kazanılan yenilenebilir enerji kaynaklarına
dayalı lisanssız elektrik üretim faaliyeti kapsamındaki tesisler arasında olacağı için, ihtiyaç
fazlası enerjisi ‘EPDK tarafından TL kuruş/kWh olarak ilan edilen kendi abone grubuna ait
perakende tek zamanlı aktif enerji bedeli’ üzerinden satın alınacaktır.
Lisanslı kojenerasyon sistemiyle birlikte kurulacak üretim tesisleri ise aylık mahsuplaşmaya
tabi olacak ve yapılacak aylık mahsuplaşma sonunda sisteme enerji verilmesi halinde yine 5346
sayılı YEK Kanunu’nun I sayılı cetvelinde yer aldığı üzere 10/5/2019 tarihinden itibaren
bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu almaya hak kazanılan yenilenebilir enerji kaynaklarına
dayalı lisanssız elektrik üretim faaliyeti kapsamındaki tesisler arasında olacağı için, ihtiyaç
fazlası enerjisi ‘EPDK tarafından TL kuruş/kWh olarak ilan edilen kendi abone grubuna ait
perakende tek zamanlı aktif enerji bedeli’ üzerinden satın alınacaktır. Ancak yapılacak aylık
mahsuplaşma işleminde kojenerasyon tesisi ile tüketim tesisinin yer aldığı noktadaki sayaçta
yer alan ‘çekiş’ miktarı ile farklı ölçüm noktasındaki üretim tesisinin sayacında yer alan ‘veriş’
değerleri kullanılacaktır. Yani lisanslı kojenerasyon tesisinde üretilen elektrik mahsuplaşmaya
konu edilmeyecektir.
Bu noktada Yönetmeliğin 23, 24 ve 25 inci maddelerinin saatlik mahsuplaşma hükümlerine tabi
tesisler için mahsuplaşma sürecini tanımladığı, aylık mahsuplaşmaya tabi tesisler için ise 26 ile
30 uncu maddeler uyarınca işlem tesis edildiğinin hatırlatılmasında fayda görülmektedir.
E. 04/08/2022 tarihli ve 11098 sayılı Kurul Kararı uygulamaları:
04/08/2022 tarihli ve 11098 sayılı Kurul Kararı’nın uygulanmasına ilişkin olarak açıklamalar
ile örnek hesaplamalara aşağıda yer verilmektedir.
 Bahse konu Kurul Kararı Resmi Gazete’de yayınlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmiş
olup, 11/08/2022 tarihinden sonraki ihtiyaç fazlası üretim miktarının belirlenmesinde
bu Kurul Kararı uyarınca işlem tesis edilmelidir. İlgili kurul kararı mahsuplaşma
sonrasında satışa konu edilebilecek üretim miktarını kısıtlamakta olup mahsuplaşma
işlemleri her türlü devam ettirilecektir. Diğer bir ifadeyle, ihtiyaç fazlası enerjiye
istinaden bedel ödenmese dahi mahsuplaşma yapıldığı için kişi tüketim faturasıyla
muhatap olmayabilecektir.
 Satışa konu edilebilecek üretim miktarının belirlenmesinde üretim tesisinin kabulünün
yapıldığı yıldan bir önceki yıla ait tüketim verileri esas alınmalıdır. Bir önceki takvim
yılının tamamını kapsayacak şekilde tüketim olmaması halinde bir önceki yıla ait aylık
tüketim miktarları üzerinden yıllık toplam tüketim miktarı hesaplanarak işlem tesis
edilmelidir. Üretim ile tüketim tesisinin eş zamanlı devreye alındığı durumlarda ise
işletmeye girilen aydaki tüketim miktarı esas alınarak hesaplama yapılmalı ve yıllık
satışa konu edilebilecek üretim miktarı belirlenmelidir. Konuya ilişkin örnek
hesaplamalar aşağıda yer almaktadır.

 Satışa konu edilebilecek enerjinin mahsuplaşılmamış ham tüketim değerleri dikkate
alınarak belirlenmesi gerekmektedir. Üretimle tüketim tesisinin farklı ölçüm noktasında
yer aldığı durumlarda uygulama açısından sıkıntı oluşması beklenmemektedir. Ancak
üretimle tüketim tesisinin aynı ölçüm noktasında yer aldığı durumlarda iç tüketim
miktarının belirlenmesi için çift yönlü sayaç verisinin yanı sıra sadece üretimi ölçen tek
yönlü sayaç verisine de ihtiyaç duyulacaktır. Üretimle tüketim tesisinin aynı ölçüm
noktasında yer alması halinde mahsuplaşılmamış tüketim değerinin nasıl hesaplanacağı
aşağıdaki tabloda özetlenmektedir.

Hali hazırda pek çok tesiste olduğu bilinen ve iç tesisatta yer alan bu sayaçların ilgili
şebeke işletmecilerince okunabilmesi için üretim tesisi sahibi kişilerce gerekli
kolaylığın sağlanması beklenmektedir. Aksi takdirde tahakkuka esas çift yönlü sayaç
verileri uyarınca işlem tesis edilecek, bu durumda ise yatırımcının kayba uğrayacağı
bilinmelidir.
Tek yönlü bu sayacın olmadığı tesisler için bu sayaçların tesis edilmesi önem arz
etmekte olup, dağıtım seviyesinde yer alan tesisler için dağıtım şirketlerince iletim
seviyesinde yer alan tesisler için ise yatırımcı tarafından bu sayaçların temin edilmesi
gerekmektedir. Bu sayacın olmadığı ya da sağlıklı veri alınamayan ilk geçiş dönemi için
üretim tesisinin mahsuplaşılmamış üretiminin lisanslı üretim tesislerinin ‘yıllık elektrik
enerjisi üretim miktarının tespitinde esas alınacak yıllık azami üretim miktarı’nın
belirlenmesine ilişkin referans kurul kararı olan 18/06/2020 tarihli ve 9395 sayılı Kurul
Kararı uyarınca belirlenen değerler dikkate alınarak hesaplanması şeklinde uygulama
yapılabilecektir. Basit bir örnekle açıklamak gerekirse bu Kurul Kararı uyarınca bir
güneş enerji santrali yılda 2000 saat çalışabilmekte olup, 100 kW gücündeki bir üretim
tesisinin yıllık üretim miktarı 200.000 kWh (2000*100) şeklinde esas alınarak
mahsuplaşılmamış ham tüketim miktarı hesaplanabilecektir.
 Kabulün yapıldığı yıla ait tüketim miktarlarının bir önceki yıla ait mevcut ya da
hesaplanan tüketim miktarını geçmesi halinde, işlemler cari yıla ait tüketim miktarları
üzerinden yürütülecektir. Basit bir örnekle ifade etmek gerekirse 2023’te devreye alınan
bir tesisin 2022 yılı tüketim miktarı 1 milyon kWh iken 2023 yılında 1 milyon 200 bin
kWh’e ulaşması halinde satışa konu edilebilecek miktar 1 milyon 200 bin kWh olarak
güncellenecektir. Bu miktara haziran ayında ulaşıldığı varsayımıyla temmuz ayında
ilave 100 bin kWh daha tüketim yapılması halinde satışa konu edilebilecek üretim
miktarı da 1 milyon 300 bin kWh olacaktır. Bu hususa ilişkin 2023 yılında işletmeye
girecek bir tesis kapsamında yapılan örnek hesaplamalar aşağıda yer almaktadır.

* Bir önceki yılın toplam tüketim miktarı 12900 kWh’a ulaşıldığı için 3150 kWh’lık fazla üretimin 1310 kWh’ı satışa konu edildi.
** Bir önceki yılın toplam tüketim miktarı 12900 kWh’a ulaşıldığı için ihtiyaç fazlası enerji satışa konu edilmemiştir.
***Ekim ayı itibariyle içinde bulunan yıl tüketimi 13060 kWh’a ulaşıldığı için, 12900 kWh önceki yıl tüketimine ek olarak 160 kWh satışa
konu edildi.
****Yıllık toplam tüketim miktarı (içinde bulunan yıl) 13610 kWh olduğu için 600 kWh’lık fazla üretimin 550 kWh’ı satışa konu edildi.
 YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak dikkate alınan ve tüm elektrik tüketicilerine fayda
sağlaması beklenen enerji LÜYTOB’a eklenerek ilgili şebeke işletmecisi tarafından
EPİAŞ’a bildirilmelidir. Dağıtım şirketlerince bedelsiz katkı olarak dikkate alınacak bu
enerji için ihtiyaç duyulacak sistem kullanım bedeli, ilgili görevli tedarik şirketlerine
bildirilmeli ve EPİAŞ tarafından bu bedel düştükten sonra arta kalan enerji YEKDEM’e
bedelsiz katkı olarak değerlendirilmelidir. Uygulamaya ilişkin örnek çalışma aşağıda
yer almaktadır.

YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak dikkate alınan enerji ve bu enerjiye istinaden talep
edilecek sistem kullanım bedelinin sistemlere yüklenebilmesi için EPİAŞ tarafından
ayrı sanal sayaçlar tanımlanacaktır.
 Bu Kurul Kararı kapsamındaki iş ve işlemlerin 2022 yılı ağustos ayı uzlaştırma
dönemine ait mahsuplaşmalardan başlanmak üzere uygulanması gerekmektedir.
F. Diğer hususlar:
2021 yılının mayıs ayında yapılan değişiklik ile iletim seviyesinden bağlı tüketiciler için
dağıtım seviyesinde üretim tesisi kurma imkanı tanınmış idi. Bu değişiklik ile kişilerin dağıtım
seviyesindeki tüketim tesisi gücünün yeterli olması halinde, iletim seviyesinde üretim tesisi
kurabilmesi de sağlanmıştır.
Dağıtım transformatörünün ilgili şebeke işletmecisine ait olması halinde uygulanan kapasite
kısıtları ‘sadece belirli bir iş alanında faaliyet gösteren kişilere ait tüketim tesisleri için tesis
edilmiş ve dışarıdan herhangi bir gerçek ya da tüzel kişinin faydalanmasının mümkün olmadığı
veya sanayi bölgelerine ait dağıtım transformatörleri’ için esnetilmiştir. Diğer bir ifadeyle, bu
noktalarla sınırlı olmak üzere ilgili şebeke işletmecisinin uygun görmesi halinde transformatör
gücünün yüzde ellisinden fazla ve/veya bir kişiye 100 kWe’in üzerinde de tahsis
yapılabilecektir.
5 inci maddenin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca tüketim tesisinin bağlantı anlaşmasındaki
sözleşme gücünün iki katına kadar kurulum yapma imkanı olan ve bu kurulumu tüketim
tesisiyle aynı ölçüm noktasında yapmak isteyen kişiler tüketim gücünü değiştirmeksizin mevcut
trafo güçlerini arttırarak kurulum gerçekleştirebilecektir. Basit bir örnekle açıklamak gerekirse
tek terimli sanayi abone grubunda yer alan, 1000 kVA trafosu olan bir kişinin bağlantı
anlaşmasındaki sözleşme gücü 600 kW ise, 5.1.h kapsamında kurulumunu gerçekleştirebileceği
kapasite 1200 kW olacaktır. Bu kişi 600 kW sabit kalacak şekilde 1250 kVA’lık trafo yatırımı
yaparak 1200 kW kurulum gerçekleştirebilecektir.
Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin Ek-1 Listesine tabi projeler ile ‘ÇED
Gereklidir’ kararı verilen projeler için (En çok tercih edilen güneş enerji santrallerinde 10 MWm
üzerindeki tesisler) ÇED belgesi bağlantı anlaşması aşamasında sunulması gereken bir belge
haline getirilmiştir. Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin Ek-2 listesine tabi üretim
tesisleri için (güneş enerji santrallerinde 1 MWm üzerindeki tesisler) ilgili belgenin başvuru
aşamasında sunulması zorunluluğu devam etmektedir. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim
Değişikliği Bakanlığı’nın görüşleri uyarınca aynı kişi tarafından bitişik nizam yapılacak
kurulumlarda değerlendirme toplam tesis alanı ve/veya büyüklüğü kapsamında yapılmaktadır.
Yani 11 MW’lık bir tesis kurmak isteyen bir yatırımcı, ÇED olumlu süreçlerine takılmamak
için yanyana ve ayrı ayrı 5 ile 6 MW’lık üretim tesisleri kurduğunda ÇED olumlu sürecinden
muaf tutulmamaktadır.
OSB tüzel kişiliklerince kurulan veya kurulması planlanan lisanssız üretim tesislerinin OSB
tüzel kişiliğine ait tüketim tesisleri yerine OSB katılımcılarına tahakkuk ettirilecek faturaları da
belirleyen OSB ana sayaçlarıyla mahsuplaşabileceğine dair düzenleme yapılmıştır. Böylece
OSB tüzel kişiliklerinin kurdukları lisanssız üretim tesisleriyle katılımcılarının elektrik
ihtiyacını karşılayabileceği mevzuatta netleştirilmiştir. OSB tüzel kişilikleri üretim tesisi
kurmak istemesi halinde ilişkili tüketim tesisi olarak kendi tüzel kişiliğine ait tüketim tesislerini
gösterebilecek iken, mahsuplaşma işlemleri OSB ana sayaçları ile yapılacaktır. Yani OSB ana
sayaçları üzerinden lisanssız üretim tesisi kurulması mümkün değildir. Yeni düzenlemeler
kapsamında OSB tüzel kişileri katılımcılarının enerji ihtiyacını karşılamak maksadıyla OSB
sınırları dışında lisanssız üretim tesisi kuramamaktadır.
Yukarıdaki belirtilen hususlar dışında uygulamada duraksama veya tereddüde yol açan
konular olması halinde konunun ivedilikle Kurumumuza iletilmesi gerekmektedir. Bu noktada
[email protected] elektronik posta adresi de kullanılabilecektir. Bunun neticesinde,
uygulamaya ilişkin değerlendirme ilgili taraflara iletilecek ve uygulamada yeknesaklık
sağlanmış olacaktır.
Kamuoyuna duyurulur.